ابن‌رضوان ابویحیی محمد بن رضوان نمیریابویحیی اِبْن‌ِ‌رِضْوان، محمد بن رضوان بن محمد بن احمد بن ابراهیم بن ارقم نمیری (د ۱۷ ربیع‌الاخر ۶۵۷ق/۱۳ آوریل ۱۲۵۹م )، فقیه مالکی ، نحوی و لغوی است. ۱ - زادگاهوی اهل وادی آش (شهری در اندلس) بود. [۱]
محمد ابن‌خطیب، الاحاطة، ج۲، ص۱۴۱، به کوشش عنان محمد عبدالله، قاهره، ۱۳۹۴ق/ ۱۹۷۴م.
۲ - برتری علمیابنرضوان همچنین با حساب و هیأت و هندسه آشنا بوده و گفته‌اند بر یاران زمان خود برتری داشته است. وی صاحب مقامی والا و سیرتی نیکو بود. [۲]
محمد ابن‌خطیب، الاحاطة، ج۲، ص۱۴۱-۱۴۲، به کوشش عنان محمد عبدالله، قاهره، ۱۳۹۴ق/ ۱۹۷۴م.
۳ - شغلاو در وادی آش [۳]
عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج ۹، ص۳۱۸، بیروت، ۱۹۵۷م.
و بعد از مدتی در بُرشانه (از قرای اشبیلیه) به شغل قضا اشتغال داشته است. [۴]
سیوطی، بغیة الوعاة، ج۱، ص۱۰۴، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/ ۱۹۶۴م.
۴ - مشایخقرائات سبع و لغت را از ابوکرم جودی بن عبدالرحمان فرا گرفته و از دیگران نیز تحصیل علم کرده و در غرناطه همدم و همنشین دانشمندان بوده است. [۵]
محمد ابن‌خطیب، الاحاطة، ج۲، ص۱۴۲، به کوشش عنان محمد عبدالله، قاهره، ۱۳۹۴ق/ ۱۹۷۴م.
۵ - آثارمهمترین تألیف او کتابی است خطی به نام الاحنفال فی استیفاء ماللخیل من الاحوال [۶]
بغدادی، ایضاح، ج۱، ص۳۱.
که درباره اسب نوشته است و جلد دوم آن که خود کتاب پرحجمی است در اسکوریال (شم ۹۰۲) موجود است. این نسخه که برای کتابخانه امیر ابوعبدالله محمد بن نصر، سومین خلیفه نصیریان در غرناطه (۷۰۱- ۷۰۸ق/۱۳۰۱- ۱۳۰۹م) تدوین یافته، به بابهایی تقسیم بندی شده و در آن اشعاری درباره اسبها آمده است. یونس بویگس، خاورشناس اسپانیایی، درباره نویسنده آن پژوهشی دارد. دیگر آثار ابن‌رضوان از این قرار است: الاسطرلاب الخطی و العمل به؛ تقایید منثور و منظوم فی علم النجوم؛ شجرة فی انساب العرب؛ مختصر الغریب المصنف، که خلاصه کتاب الغریب المصنف ابوعمرو اسحاق بن مرار شیبانی است؛ مختصر احیاء علوم الدین. [۷]
محمد ابن‌خطیب، الاحاطة، ج۲، ص۱۴۲-۱۴۳، به کوشش عنان محمد عبدالله، قاهره، ۱۳۹۴ق/ ۱۹۷۴م.
[۸]
حاجی خلیفه، کشف، ج۲، ص۱۲۰۹.
[۹]
بغدادی، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۲۶، استانبول، ۱۹۶۷م.
۶ - فهرست منابع(۱) محمد ابن‌خطیب، الاحاطة، به کوشش عنان محمد عبدالله، قاهره، ۱۳۹۴ق/ ۱۹۷۴م. (۲) بغدادی، ایضاح. (۳) بغدادی، هدیة العارفین، استانبول، ۱۹۶۷م. (۴) حاجی خلیفه، کشف. (۵) سیوطی، بغیة الوعاة، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/ ۱۹۶۴م. (۶) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، بیروت، ۱۹۵۷م. ۷ - پانویس
۸ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ابویحیی ابن‌رضوان»، ج۳، ص۱۲۴۶. |